The International Institute for Middle East and Balkan Studies (IFIMES)[1] from Ljubljana, Slovenia, regularly analyzes developments in the Middle East, the Balkans and around the world. IFIMES has analyzed the political situation in the Republic of Albania in the context of parliamentary elections that will take place on 25 April 2021. We bring the most important and interesting parts of the extensive analysis titled“2021 Elections in Albania: ‘Facadization’ of Tirana and ‘cannabization’ of Albania/Zgjedhjet në Shqipëri 2021: „’Fasadizimi’ i Tiranës dhe ‘kanabizimi’ i Shqipërisë”.
The tenth parliamentary elections in Albania since the fall of the communist regime headed by Enver Hoxha in 1991 are due to take place on 25 April 2021.
At the parliamentary elections 140 members of the Parliament will be elected in 12 multimember constituencies through the open-list system and using proportional representation, with a 1% national threshold and allocation of mandates on the basis of the d'Hondt method.
The demographic changes have led also to changes in the number of seats for specific constituencies. In example, the Tirana constituency will elect 36 representatives, Fier 16, Elbasan 14, Shkodra 11, Lezha 7, Berat 7, and Kukës only three representatives. In February 2019 the opposition withdrew from the work of the Albanian parliament.
The upcoming parliamentary elections will once again mean a confrontation between two political groups, one is gathered around the Socialist Party (PS/S&D) and Prime Minister Edi Rama and the other one is the opposition group led by the Democratic Party (PD/EPP) headed by Lulzim Basha, which includes the Movement for Socialist Integration (LSI) headed byMonika Kryemadhi. However, some minor political parties will also participate. The specificity of these elections is the newly adopted controversial election law which regulates that pre-election coalitions are no longer allowed. The law is aimed to prevent consolidation of the opposition, although the PD and LSI, in cooperation with another minor party, had already announced establishment of a pre-election and postelection coalition. The Democratic Party (PD) and the Socialist Movement for Integration (LSI) boycotted the local elections[2] that took place on 30 June 2019, which were organized by Edi Rama's regime. The turnout at the elections was 22.96% and only the Socialist Party (PS) participated in them.
With the collapse of Enver Hoxha's communist regime in 1991, the retrograde forces in Albania were defeated. Following the arrival of Edi Rama and his Socialist Party (PS), which has its roots in the former communist party of Albania, to power in 2013 these forces were revived through establishment of a regime that is a combination of regimes of Slobodan Milošević and Enver Hoxha.
Edi Rama was the Mayor of Tirana from 2000 to 2011. Rama, an academy trained painter, attracted the attention of the international public with the project of “facadization” of Tirana. Rama gave color and design to many old communist-style buildings located all over the city. Some buildings were painted in red, blue and green stripes, while the facades of some buildings were fully decorated with various patterns. While Rama did not manage to resolve more important problems of Tirana, the city has definitely become more appealing thanks to the facelift of facades. However, the “facadization” of Tirana was a cover for money laundering. In fact, in the “facadization period” Rama established and developed his relations with the mafia, which are present to this day. After Edi Rama’s appointment as the Prime Minister, Albania became the “capital of cannabis in Europe”, as cannabis had become the main “industry” with an estimated “annual budget” of four billion Euros.
Numerous officials and closest associates of Prime Minister Rama are involved in crimes. Minister of Internal Affairs Saimir Tahiri (PS) was convicted on 18 September 2019 to five years of imprisonment for serious crimes. The sentence was subsequently reduced to three years and four months due to the shortened trial. The court dismissed the three counts from the indictment by the prosecutor and sentenced him on the count of abuse of office. However, Tahiri will not serve his sentence in prison. The court pronounced a suspended sentence of three years and banned him from holding public office in this period.
His successor in the position of the Minister of Internal Affairs Fatmir Xhafaj (PS) admitted that in Italy his brother had served a sentence of imprisonment for drug trafficking, only after the publication of intercepted phone conversations which revealed that the Minister's brother was involved in drug trafficking in Vlore, Albania and had offered police protection to criminals.
The agreement achieved on 17 May 2017 between the opposition and the government, at the proposal of the EU and US opened the path to parliamentary elections on 25 June 2017. Representatives of the opposition in the then caretaker government, which according to the agreement was headed by Rama, publicized an official Report revealing that a major number of Rama's political officials, including his two ministers of internal affairs, were involved in election fraud. The report also documented their connections with criminal networks and how they supported Rama's tampering with parliamentary elections in 2017. The same election fraud scenario has been prepared for the parliamentary elections scheduled for 25 April 2o21 as well.
Instead of pursuing reforms, development and further democratization of the country, Edi Rama launched the process of “cannabization of Albania.” A significant portion of arable land is under cannabis cultivation, and the “business” is in the hands and under the control of political-criminal structures. During the mandate of Edi Rama as the prime minister, Albania became a criminal refuge for criminals from Europe, Asia, North and South America. A mitigating circumstance in Albania for the criminal structures is the visa-free regime, which Albania has with EU member countries, as it enables the criminals to move freely, “do business” and make enormous profit from drug and human trafficking.
In the period from 2014 to 2017, Albania became a leading country in production, supply and trade in cannabis in Europe, as was confirmed by Europol[3], US State Department[4] and the United Nations (UN)[5]. Throughout this period the opposition constantly accused the socialist government, and particularly the Minister of Internal Affairs Saimir Tahiri, of being directly involved in the “narco-business.” After the publication of the official transcripts of intercepted phone conversations on 30 January 2019, it transpired that dozens of socialist representatives, socialist mayors and other senior officials had been directly involved in the organized crime related to purchase of votes, intimidation of voters, forgery of documents and other criminal activities before and during the vote at general elections in 2017. There is clear evidence of collusion at high level between the socialist government and criminals, which led to booming of production and trade of drugs.
The first accusations against Minister Tahiri in relation to drug trafficking were made by Dritan Zagani, Albanian police officer involved in the fight against narco-mafia. After he had been accused of leaking information, he was arrested by the Albanian police. Zagani fled the country and sought asylum in Switzerland. Once in asylum he stated that his arrest was a matter of revenge by Minister Saimir Tahiri for the investigation conducted into Minister's connections with drug traffickers.
In September 2017, the Albanian opposition proposed constitutional amendments pertaining to the security vetting of all Albanian politicians and investigation into the origin of their property. Following an evident agreement between the Socialist Party and criminal networks, the new socialist majority rejected the proposal.
In January 2019, the Voice of America[6] broadcasted footage of an official investigation by the office of the prosecutor, which was focused on the criminal gang in Durrës, which is the second largest district in Albania. Some 60 transcripts and CDs testified about the close cooperation between the Avdyli gang and the socialist mayor of Durrës Vangjush Dako[7] in the activities related to the purchase of votes and intimidation of voters during the 2017 elections.
In addition to the Voice of America, the German Bild[8] and BIRN[9] also conducted independent journalism investigations that revealed the existence of “Case 339” and “Case 184” in the office of the prosecutor. “Case 339” is related to a dozen of CDs containing information on intercepted phone conversations between the Avdyli gang and socialist ministers, the Durrës mayor, representatives and other senior officials. At the request of German authorities, the Avdyli gang was put under police surveillance in relation to trafficking of hard drugs. The intercepted phone conversations have shown that the Avdyli gang had directly supported socialist representatives in the purchase of votes during the 2107 parliamentary elections in exchange for award of contracts at public tenders, impunity and political support to their criminal activities. “Case 184” proves that the socialist representatives in cooperation with organized crime networks had used the same strategy for purchase of votes in the Dibër county during the partial local elections in 2016. Although the Avdyli gang was convicted for drug trafficking, the judicial system did not address the elections aspect of these cases. At one point in the trial, the prosecution summonedthe election commissioner to appear in court as a witness. However, the commissioner was already dead and the prosecution was not aware of that... Have the criminals bribed and established full control of the Albanian judicial system as well?
At the time when crime intensity was at its height, in 20109, neither the Constitutional Court nor the Supreme Court of Albania were in function (due to the inability to reach a political agreement of election of judges). In 2020, thanks to the efforts of Albanian President Ilir Meta the vacant judicial positions were manned. In practice, this simultaneously meant that the opposition was not able to file an appeal with the Constitutional Court, because all the power was concentrated in one man- Prime Minister Edi Rama.
As Prime Minister Rama is in the epicenter of the agreement with criminal networks and has almost absolute power, the opposition was not able to use the legal remedies. Therefore, the opposition constantly invited Rama to resign and in such a way end the agony of the country, which could even result in the collapse of a country.
In February 2019, the Albanian opposition decided to annul its mandates and requested free and fair elections. Since then it has not been participating in the work of the parliament.
Edi Rama has embarked on a severe showdown with the media. “Agon Channel” was one of the most ambitious media projects in the Balkans and it was founded in 2013. It gathered media stars, used state of art top notch technology and broadcasted innovative programs which attracted a very large audience. However, everything ended suddenly in October 2015, after Edi Rama had decided to close down this TV station. It seemed that Prime Minister Rama did not appreciate investigative journalism and TV investigations into corruption and election fraud of his government. At the request of the owner of the “Agon Channel”, an Italian citizen and businessman, the International Center for Settlement of Investment Disputes with the World Bank rendered a decision in April 2019[10] that the Albanian government had violated the law and is due to pay back 111 million Euros for illegal closing down of the TV station. This was a fiasco, both financial and political, for the Rama's government. However, Rama's war against free media did not end there. In August 2020, the Albanian government put under state administration and forcible sequestration another media outlet. Specifically, the OraNews, which is one of the most prominent media outlets investigating Rama's scandals. On the other side, individuals running the Top Channel media group, which publicly promotes a positive media image of Rama's government, get awarded contracts at public tenders, enjoy privileges, including shares in a very controversial project related to incineration of waste, worth more than 430 million Euros. In both cases, through pressure and financial donations, Prime Minister Rama demonstrated very controversial conduct during his mandate as a prime minister with respect to the freedom of speech and freedom of the media.
In late 2015, Edi Rama started using on daily basis aggressive language against the journalists and derogatory terms for them, including “garbage bins“, fabricators of “lies, slander, stories ...”, etc. He asserted the investigating journalism was scandalous and a fabrication by the opposition parties and their media owners. Using the euphoria against fake news generated after the latest elections in the EU and US, he even tried in December 2019, and then in 2020 as well, to adopt a set of laws which would practically introduce censorship of free media and internet publications. The OSCE stated that these laws should “respect the international standards and OSCE commitments on freedom of expression and not impact negatively media freedom in the country.” The Venice Commission[11] of the Council of Europe said the legislative package was extremely problematic. Local and international organizations dealing with the media also filed a complaint against the proposal and identified it as a serious threat to freedom of speech. Finally, in September 2020, the European Commission[12] and the Parliamentary Assembly of the Council of Europe sent a strong warning against Rama's rushed (re)actions aimed against free media in Albania.
Unfortunately, it seems that the widely spread crime and corruption are an impediment to the efforts on development of rule of law in Albania. That is the reason behind Rama's strong attacks on the Albanian media, and particularly his strong readiness and resolve to cover up his links with criminal networks and the underground, as well as his mega-corrupt affairs.
Edi Rama did not manage to rebrand Albanian socialists into a modern European left-wing party, not program-wise nor ideology-wise. The economic recovery, recovery of the society, return of democracy and integration into Europe, as the four key pillars of the program of socialists – have not been implemented. The initial enthusiasm disappeared very quickly and Edi Rama became the symbol of “cannabization of Albania” and the boom of organized crime and narco business. Using the already tested recipe in the region, Rama draws the attention of the public away from these issues by focusing on nationalism and nationalist rhetoric.
Albania has become a case-country when it comes to the silencing of the media. At the same time, public-private partnerships with criminal structures, as a new modern combination of the authoritarian model, are being established in the Balkans before the eyes of the public. As Albania is a country with the highest level of public support to membership in the EU, it is surprising to see how much the integration process has been postponed since 2013. Specifically, since the beginning of the authoritarian rule of Edi Rama, which is maybe the reason behind all the postponements.
The reasons for the existing situation could be found in the “intimate” and direct cooperation between the Albanian Socialist Party (PS) and organized crime networks. The election of individuals with serious criminal files to the parliament and local municipalities resulted in intensification of activities of criminal networks related to production and trafficking of drugs. Such a development was facilitated through their direct cooperation with the executive branch and the tolerance demonstrated by judicial bodies. Subsequently, this was also an additional impetus to the phenomenon of purchase of votes with the funds from criminal and illegal profits from narcotics.
In the conditions of unprecedented undermining of democratic standards, rule of law and balance of forces, MPs from the united Albanian opposition resigned from the Parliament. They also refused to participate at the last local elections which were held in Albania on 30 June 2019, believing that fair and free elections cannot be held under the existing circumstances. As a result, Rama simultaneously took over all the key positions in all the municipalities, the state, legislative and executive branches. As the Constitutional Court and Supreme Court were not functional due to the postponement of the vetting procedures- and it is now debatable whether all this was premeditated as well- Rama became the absolute potentate, who de facto has absolute control of all the segments of the state and society. The key question is who on the West provides support to Rama's rule and which foreign officials are involved in Rama's corruption octopus? How does Rama, as a corrupt potentate, deceive the West? The Covid-19 pandemic has further exposed the fatality of Rama's regime for citizens of Albania.
Lulzim Basha is a different kind of a political leader in Albania. On one side, he is a family man who is in direct communication with the people and daily contact with citizens, owners of small and medium size companies, and particularly the youth. He is fully available and at service to every citizen. His doors are open to all citizens who seek his assistance.
On the other side, Basha also maintains a broad network of personal contacts with leaders and heads of states and governments of EU member countries, who regularly talk to him. They engage in consultations and talk about the “day after”, that is the day after Edi Rama steps down from power.
After eight years of authoritarian regime and postponement of integration into the EU, Albania is stagnating in its political development. Basha, who brought Albania into NATO and achieved the visa-free regime agreement, believes that he has the strength to take Albania to full-fledged membership in the EU. Furthermore, Basha's political career is spotless, free of crime or corruption.
Is the EU ready to absorb the collapse of the regimes in North Macedonia, Montenegro, Kosovo and now Albania and to follow the positive trends or will it cooperate with and encourage criminal-corrupted regimes?
The Slovenian chairmanship of the EU will have a key challenge related to the Western Balkans. Specifically, to get a decision on collective integration into the EU for all six Western Balkans countries adopted during the Slovenian chairmanship. Slovenia, as well, was co-opted into the EU in a group of 10 countries in 2004. This is a political decision, which if not adopted will mean not just a political fiasco of Slovenia on the Western Balkans, but maybe even the loss of the Western Balkans for the EU for good. Namely, in a multitude of offers from other interest spheres the Western Balkans could consider pursuing other options.
Nobody believed that after the overthrow of Enver Hoxha's regime in 1991, a new regime, which not only reminds of Enver Hoxha's regime but is a combination of Hoxha’s and Slobodan Milošević's regimes, would ever be established in Albania again. Well, history has evidently repeated itself in Albania.
Analysts remind that the Democratic Party had toppled the Enver Hoxha's regime and that, in cooperation with the modern left-wing Socialist Movement for Integration (LSI) and with the support of Albanian citizens at the upcoming elections, it can have the strength to topple Edi Rama's regime, which is a combination of Slobodan Milošević's and Enver Hoxha's regimes. Sali Berisha (PD) and Ilir Meta (LSI), as veterans of Albanian politics, are aware of their historical responsibility and that Albania cannot have a prosperous future under Edi Rama. The fall of Rama's regime will open a new opportunity for Albania and a new chapter in its development. Albania should not miss this opportunity and its development can be successfully led by Lulzim Basha, as the new Albanian prime minister, who enjoys broad and strong support of key European leaders, particularly those from the European People's Party (EPP) in the EU.
Ljubljana/Tirana/Brussels/Washington, 3 April 2021
Footnotes:
[1] IFIMES - The International Institute for Middle East and Balkan Studies (IFIMES) from Ljubljana, Slovenia,has a special consultative status with the Economic and Social Council (ECOSOC)/UN since 2018.
[2] Source: OSCE/ODIHR Election Observation Mission Final report https://www.osce.org/files/f/documents/1/f/429230_0.pdf
[3] Source: Serious and Organised Crime Threat Assessment (SOCTA), European Union (Europol), 2018.
[4] Source: International Narcotics Control Strategy Report, US State Department, March 2018.
[5] Source: World Drug Report, United Nations Drug Office, 2017, 2018.
[6] Source: Exit.al https://exit.al/en/2019/01/31/wiretaps-show-socialists-collaborated-with-criminals-to-buy-votes/
[7] Source: Exit.al https://exit.al/en/2019/02/01/durres-mayor-dako-and-the-avdyli-gang-five-facts/
[8] Source: Bild https://www.bild.de/politik/inland/politik-inland/bild-exklusiv-abhoerprotokolle-der-ermittler-wie-die-mafia-in-albanien-wahlen-ma-62395878.bild.html
[9] Source: BIRN https://balkaninsight.com/2019/06/05/gangsters-leaked-revelations-deepen-albania-govts-woes/, https://balkaninsight.com/2018/10/26/investigation-over-drug-trafficking-exposes-vote-buying-episodes-10-26-2018/
[10] Source: Albaniabeg Ambient Sh.p.k, M. Angelo Novelli and Costruzioni S.r.l. v. Republic of Albania (ICSID Case No. ARB/14/26) https://icsid.worldbank.org/cases/case-database/case-detail?CaseNo=ARB/14/26
[11] Source: Venice Commission, CDL-AD(2020)013-e, Albania - Opinion on draft amendments to the Law n°97/2013 on the Audiovisual Media Service, adopted by the Venice Commission on 19 June by written procedure replacing the 123rd Plenary Session https://www.venice.coe.int/webforms/documents/?pdf=CDL-AD(2020)013-e
[12] Source: Luigi Soreca, EU Ambassador to Albania https://twitter.com/lsorecaeu/status/1306615145901314050?s=21
ALBANIAN:
Instituti Ndërkombëtar për Lindjen e Mesme dhe Studimet e Ballkanit (IFIMES[1]) në Lubjanë, Slloveni, rregullisht analizon zhvillimet në Lindjen e Mesme, Ballkanin dhe në botë. IFIMES ka përgatitur një analizë të situatës aktuale politike në Republikën e Shqipërisë me rastin e zgjedhjeve parlamentare, të cilat do të mbahen më 25 prill 2021. Nga analiza e gjerë “Zgjedhjet në Shqipëri 2021: „’Fasadizimi’ i Tiranës dhe ‘kanabizimi’ i Shqipërisë” veçojmë pjesët më të rëndësishme dhe interesante.
Në Shqipëri do të mbahen më 25 Prill 2021zgjedhjet e dhjeta parlamentare që nga rënia e regjimit komunist të Enver Hoxhës në 1991.
Në zgjedhjet parlamentare, 140 anëtarë të parlamentit zgjidhen në 12 zona elektorale shumë-anëtare sipas përfaqësimit proporcional të listave të hapura me një prag zgjedhor kombëtar prej 1% dhe vendeve të alokuara me metodën d'Hondt.
Ndryshimet demografike kanë çuar në ndryshime në numrin e vendeve në zonat elektorale individuale. Kështu, p.sh. në zonën elektorale të Tiranës zgjidhen 36 deputetë, Fier 16 deputetë, Elabasan 14, Shkodër / Shkodër 11, Lezhë 7, Berat 7, ndërsa në Kukës zgjidhen vetëm tre deputetë. Në shkurt 2019, opozita u tërhoq nga puna e Parlamentit Shqiptar.
Në zgjedhjet e ardhshme parlamentare, dy grupe politike do të përballen edhe një herë, njëri u mblodh rreth Partisë Socialiste (PS/S&D) me Kryeministrin në detyrë Edi Rama dhe një tjetër grup opozitar të udhëhequr nga Partia Demokratike (PD/EPP) Lulzim Basha, e cila gjithashtu përfshin Lëvizjen Socialiste per. Integrim (LSI) te Monika Kryemadhit. Ka edhe disa parti më të vogla politike. Specifikimi i zgjedhjeve është se ligji i diskutueshëm i zgjedhjeve, i miratuar së fundmi, nuk lejon më koalicione parazgjedhore në mënyrë që të parandalojë konsolidimin e opozitës, megjithëse PD dhe LSI me një parti tjetër më të vogël kanë njoftuar tashmë një koalicion parazgjedhor dhe paszgjedhor. Partia Demokratike (PD) dhe Lëvizja Socialiste për Integrim (LSI) bojkotuan zgjedhjet lokale[2] më 30 qershor 2019, të organizuara nga regjimi Edi Rames dhe në të cilat vetëm Partia Socialiste (PS) mori pjesë vetëm me një pjesëmarrje 22, 96%.
Me rënien e regjimit komunist të Enver Hoxhës në 1991, forcat prapavepruese në Shqipëri u mundën. Me ardhjen në pushtet të Edi Ramës dhe Partisë së tij Socialiste (PS) në 2013, e cila i ka rrënjët në ish Partinë Komuniste të Shqipërisë, ato forca janë ringjallur duke krijuar një regjim që ndërthur regjimet e Sllobodan Millosheviçit dhe Enver Hoxhës.
Edi Rama ishte kryebashkiak i Tiranës nga 2000 deri në 2011. Rama, një piktor akademik me profesion, tërhoqi vëmendjen e publikut ndërkombëtar për projektin e “fasadizimi” së Tiranës. Ndërtesave të shumta të vjetra në Tiranë të ndërtuara në stilin komunist, Rama shtoi ngjyrën dhe modelin në fasadat në të gjithë qytetin. Disa ndërtesa janë me vija të kuqe, blu dhe jeshile, ndërsa ndërtesat e tjera kanë dizajne që shtrihen në të gjithë fasadat. Rama nuk arriti të zgjidhë problemet më të rëndësishme të Tiranës, por qyteti me siguri është bërë tërheqës për shkak të fasadave të tij. Sidoqoftë, pas “fasadizimi” së Tiranës qëndron pastrimi i parave dhe nga ajo periudhë zhvillimi i marrëdhënieve të saj me mafien, vazhdon edhe sot e kësaj dite. Duke ardhur në postin e kryeministrit, falë Edi Ramës, Shqipëria u bë “vendi kryesor i kanabisit në Evrop”, ku kanabisi u bë “industria” kryesore me një buxhet vjetor të parashikuar prej katër miliardë eurosh.
Zyrtarë të shumtë dhe bashkëpunëtorë të ngushtë të Kryeministrit Rama janë përfshirë në krim. Ministri i Brendshëm Saimir Tahiri (PS) u dënua në 19 Shtator 2019, me pesë vjet burg për krime të rënda, i cili më vonë u ul në tre vjet e katër muaj për shkak të një gjykimi të shkurtuar. Gjykata hodhi poshtë të tre akuzat e prokurorëve dhe e dënoi atë për një akuzë tjetër - shpërdorim i pozitës. Sidoqoftë, Tahiri nuk do ta vuajë dënimin me burg. Gjykata e dënoi atë me një dënim me kusht prej tre vjetësh dhe e ndaloi atë për të mbajtur funksione publike gjatë asaj kohe.
Më vonë Ministri i Brendshëm Fatmir Xhafaj (PS) pranoi se vëllai i tij ishte arratisur nga një burg në Itali për trafik droge vetëm pas përgjimeve të bisedave telefonike, të cilat u bënë publike dhe zbuluan se vëllai i ministrit ishte i përfshirë në trafikun e drogës në Vlorë., Në Shqipëri, duke ofruar kriminelëve mbrojtje policore.
Marrëveshja midis opozitës dhe qeverisë e arritur në 17 maj 2017, pas propozimit të BE dhe SHBA, hapi rrugën për zgjedhjet parlamentare më 25 qershor 2017. Përfaqësuesit e opozitës në qeverinë e atëhershme teknike, të udhëhequr nga Rama sipas marrëveshjes, publikuan Raportin Zgjedhor zyrtar, duke dokumentuar fenomenin e përhapur të blerjes së votës. Raporti tregoi se një numër i madh i zyrtarëve politikë të Ramës ishin të përfshirë në manipulime zgjedhore, lidhjet e tyre me rrjetet kriminale ishin të dokumentuara, duke përfshirë dy ministrat e tij të brendshëm, dhe kjo ishte thelbësore për manipulimin e Ramës në zgjedhjet parlamentare 2017 I njëjti skenar i manipulimeve zgjedhore u përgatit për zgjedhjet parlamentare më 25 prill 2021.
Në vend të reformave dhe zhvillimit dhe demokratizimit të mëtejshëm të shtetit, Edi Rama nisi procesin e “kanabizimit të Shqipërisë”. Një pjesë e konsiderueshme e tokës së punueshme është nën kanabis, dhe kjo punë është në duar dhe nën mbikëqyrjen e strukturave politike-kriminale. Gjatë mandatit të Edi Ramës si kryeministër, Shqipëria është bërë një parajsë kriminale për kriminelët nga Evropa, Azia, Amerika e Veriut dhe e Jugut. Një rrethanë lehtësuese për strukturat kriminale është regjimi pa viza që Shqipëria ka me shtetetdhe anëtarët e BE-së, e cila lejon kriminelët të lëvizin dhe veprojnë lirshëm, si dhe fitime të mëdha në trafikun e drogës dhe trafikimin e qenieve njerëzore.
Midis 2014 dhe 2017, Shqipëria u bë prodhuesi, furnizuesi dhe tregtari kryesor i kanabisit në Evropë, siç konfirmohet nga Europol[3], Departamenti i Shtetit[4] i SHBA dhe Kombet e Bashkuara (KB[5]). Gjatë gjithë asaj periudhe, opozita akuzoi qeverinë socialiste, veçanërisht Ministrin e Brendshëm Saimir Tahiri, se ishte i përfshirë drejtpërdrejt në biznesin e drogës. Pas njoftimit publik të përgjimeve zyrtare më 30 janar 2019, u zbulua se dhjetra deputetë socialistë, kryetarë të bashkive socialistë dhe zyrtarë të tjerë të lartë u kapën në flagrancë në bashkëpunim me krimin e organizuar në blerjen e votave, frikësimin e votuesve, falsifikimin e dokumenteve dhe të tjera aktivitetet kriminale para dhe gjatë Zgjedhjeve të Përgjithshme 2017. Ka prova të qarta të bashkëpunimit të nivelit të lartë midis qeverisë socialiste dhe kriminelëve, gjë që ka mundësuar lulëzimin e prodhimit dhe trafikimit të drogës.
Akuzat e para ndaj Ministrit Tahiri në lidhje me trafikantët e drogës u bënë nga Dritan Zagani, një polic shqiptar në luftën kundër mafies së drogës. Pasi u akuzua për rrjedhje informacioni, ai u arrestua nga policia shqiptare. Zagani iku nga vendi duke kërkuar azil politik në Zvicër. Në azil, ai deklaroi se arrestimi i tij ishte hakmarrje e Ministrit Saimir Tahiri për hetimin e lidhjes së ministrit me trafikantët e drogës.
Në shtator 2017, opozita shqiptare propozoi ndryshime kushtetuese për të kontrolluar sigurinë të gjithë politikanët shqiptarë dhe origjinën e pasurisë së tyre. Shumica e re socialiste, pas një marrëveshje të dukshme midis Partisë Socialiste dhe rrjeteve kriminale, e hodhi poshtë këtë propozim.
Në janar 2019, Zëri i Amerikës[6] transmetoi pamjet e një hetimi zyrtar të prokurorisë, duke u përqëndruar në një bandë kriminale në Durrës, rrethi i dytë më i madh i Shqipërisë. 60-transkriptime CD treguan bashkëpunimin e ngushtë midis bandës Avdyli dhe kryebashkiakut socialist të Durrësit, Dangrës Vangjusha Dako[7], në blerjen e votave dhe aktivitetet e frikësimit të votuesve gjatë zgjedhjeve të vitit 2017.
Përveç Zërit të Amerikës, Gazeta Gjermane Bild[8] dhe BIRN[9] kryen hetime të pavarura gazetareske, të cilat zbuluan ekzistencën e çështjeve të ndjekjes penale: "Çështja 339" dhe “Çështja 184”. Rasti 339 ka të bëjë me një duzinë CD-ve që përmbajnë biseda telefonike të përgjuara midis bandës Avdyli dhe ministrave socialistë, kryetari i bashkisë së Durrësit, deputetë dhe zyrtarë të tjerë të lartë. Banda Avdyli ishte nën mbikëqyrjen e policisë me kërkesë të autoriteteve gjermane në lidhje me kontrabandën e narkotikëve të rëndë. Përgjimet e bisedave telefonike treguan se banda Avdyli mbështeste drejtpërdrejt zyrtarët socialistë në blerjen e votave gjatë zgjedhjeve parlamentare të vitit 2017 në këmbim të tenderëve publik, mosndëshkimit dhe mbështetjes politike në aktivitetet e tyre kriminale. Rasti 184 demonstron të njëjtën strategji të blerjes së votës midis përfaqësuesve socialistë dhe rrjetit të përhapur të krimit të organizuar, i cili u zbatua gjerësisht në Dibër gjatë zgjedhjeve shtesë të vitit 2016. Megjithëse banda Avdyli ishte dënuar për narkotikë, sistemi i drejtësisë nuk arriti t’i përgjigjej aspektit zgjedhor të këtyre çështjeve. Në një moment të gjyqit, prokuroria thirri komisionerin e zgjedhjeve për të dëshmuar në gjykatë. Sidoqoftë, ai ishte i vdekur, por prokuroria nuk e dinte se ... A kanë dhënë ryshfet edhe kriminelët dhe kanë vendosur kontroll të plotë mbi sistemin gjyqësor shqiptar?
Në kohën e krimit me intensitetin më të lartë në vitin 2019, Gjykata Kushtetuese dhe Gjykata e Lartë e Shqipërisë nuk funksionuan (pamundësia e një marrëveshjeje politike për zgjedhjen e gjyqtarëve). Në vitin 2020, falë përpjekjeve të Presidentit shqiptar Ilir Meta, gjykatat përfunduan. Në të njëjtën kohë, në praktikë, kjo do të thoshte që opozita nuk mund të apelonte në Gjykatën Kushtetuese, sepse e gjithë pushteti ishte përqendruar në një njeri, Kryeministrin Edi Rama.
Për shkak se Kryeministri Rama është në qendër të marrëveshjeve me rrjetet kriminale dhe ka pushtet pothuajse absolut, edhe për shkak të pamundësisë për të përdorur mjetet juridike, opozita i ka bërë thirrje vazhdimisht Ramës që të japë dorëheqjen për t'i dhënë fund agonisë së vendit, duke çuar në kolaps.
Në shkurt 2019, opozita shqiptare vendosi të anulojë mandatet e saj më vete, duke kërkuar zgjedhje të lira dhe të ndershme dhe nuk ka marrë pjesë në punën e parlamentit që nga ajo kohë.
Edi Rama nisi një përballje të ashpër me mediat. “Agon Channel” ishte një nga projektet më ambicioze mediatike në Ballkan, themeluar në 2013. Ai bashkoi yjet e medias, teknologjinë më të përparuar dhe programet inovative që tërhoqën një audiencë shumë të madhe. Sidoqoftë, gjithçka përfundoi papritur në Tetor 2015, pasi Edi Rama vendosi ta mbyllë atë media. Kryeministri Rama nuk dukej se i vlerësonte hetimet televizive gazetareske për korrupsionin dhe abuzimet elektorale të qeverisë së tij. Me kërkesë të pronarit te medias, qytetar dhe sipërmarrës italian, Qendra Ndërkombëtare për Zgjidhjen e Mosmarrëveshjeve të Investimeve të Bankës Botërore, në Prill 2019[10]. Vendosi se qeveria shqiptare kishte shkelur ligjin dhe ishte e detyruar të shlyente 111 milion euro për mbylljen e paligjshme të stacionit televiziv. Ishte një fiasko, si financiarisht ashtu edhe politikisht për qeverinë e Ramës. Sidoqoftë, lufta e Ramës kundër medias së lirë nuk mbaroi këtu. Në gusht të vitit 2020, qeveria shqiptare vendosi një media tjetër, OraNews, një nga mediat më të shquara, duke hetuar skandalet e Ramës nën administrimin e shtetit dhe sekuestrimin e detyruar. Nga ana tjetër, individë që drejtojnë grupin mediatik të Top Channel, duke prezantuar para publikut një imazh pozitiv mediatik të qeverisë së Ramës, kanë marrë tenderë dhe privilegje publike, duke përfshirë aksione në projekte shumë të diskutueshme të djegies së mbetjeve me vlerë më shumë se 430 milion euro. Në të dy rastet, përmes presionit ose granteve monetare, Kryeministri Rama ka treguar një qëndrim shumë të diskutueshëm gjatë mandatit të tij si Kryeministër në lidhje me lirinë e fjalës dhe lirinë e medias.
Në fund të vitit 2015, Edi Rama filloi të përdorte një formulim shumë agresiv ndaj gazetarëve në baza ditore. Ai filloi t'i quante ato shprehje nënçmuese “kosha plehrash”, të cilat shpikin “gënjeshtra, shpifje, histori ...”. Ai i konsideroi hetimet gazetareske skandaloze dhe i deklaroi ato të trilluara nga opozita dhe pronarët e tyre të medias. Duke përdorur euforinë kundër lajmeve të rreme pas zgjedhjeve të fundit në BE dhe SHBA, ai madje u përpoq në dhjetor 2019, dhe më pas në 2020, për të miratuar një paketë legjislative që praktikisht censuron mediat e lira dhe botimet në internet. OSBE-ja deklaroi se këto ligje duhet “të respektojnë standardet ndërkombëtare dhe detyrimet e OSBE-së mbi lirinë e shprehjes dhe (nuk duhet) të ndikojnë negativisht në lirinë e mediave në vend”. Komisioni i Venecias[11], i Këshillit të Evropës e quajti paketën legjislative seriozisht problematike. Organizatat lokale dhe ndërkombëtare të mediave gjithashtu kanë paraqitur një ankesë kundër propozimit si një kërcënim serioz për fjalën e lirë. Në Shtator 2020, më në fund ishte radha e Komisionit Evropian[12] dhe Asamblesë Parlamentare të Këshillit të Evropës për të dërguar një paralajmërim të ashpër kundër veprimeve të ngutshme të Ramës kundër medias së lirë në Shqipëri.
Fatkeqësisht, krimi dhe korrupsioni i përhapur duket se janë një pengesë për përpjekjet për të ndërtuar shtetin e së drejtës në Shqipëri dhe kjo është arsyeja e sulmeve të mprehta të Ramës ndaj medias shqiptare, veçanërisht gatishmëria dhe vendosmëria e tij e vendosur për të mbuluar lidhjet e tij me rrjetet kriminale dhe bota e nëndheshme. mega marrëveshje korruptive.
Edi Rama nuk arriti ti reformoje Socialistët Shqiptarë në një të majtë moderne Evropiane, si nga ana programore ashtu edhe nga ajo ideologjike. Rimëkëmbja ekonomike, rindërtimi i shoqërisë, kthimi i demokracisë dhe integrimi në Evropë janë katër shtyllat kryesore të programit socialist, të cilat nuk janë realizuar. Entuziazmi fillestar shpejt humbi dhe Edi Rama u bë simbol i “kanabizimit të Shqipërisë” dhe lulëzimit të krimit të organizuar dhe biznesit të drogës. Rama, duke ndjekur një recetë të provuar mirë në rajon, tërheq vëmendjen e publikut për këto tema duke iu drejtuar nacionalizmit dhe retorikës nacionaliste.
Shqipëria është bërë një vend nga heshtja, ndërsa partneritetet në rritje publike-private me strukturat kriminale përfaqësojnë një kombinim të ri modern të modelit autoritar, që po zhvillohet në Ballkan para publikut. Për një vend me shkallën më të lartë të prirjes së qytetarëve për anëtarësim në BE, është për t'u habitur të shohësh se sa është vonuar ky proces që nga viti 2013, kur filloi qeverisja autoritare e Edi Ramës, e cila mund të jetë arsyeja për këtë.
Arsyet për situatën aktuale mund të gjenden në bashkëpunimin “intim” dhe të drejtpërdrejtë midis Partisë Socialiste Shqiptare në Drejtim (PS) dhe rrjeteve të organizuara kriminale. Zgjedhja në parlament dhe bashkitë lokale të individëve me të dhëna serioze kriminale rezultoi në aktivitete të intensifikuara të rrjetit kriminal në prodhimin dhe trafikimin e drogës, për shkak të bashkëpunimit të drejtpërdrejtë ekzekutiv dhe tolerancës gjyqësore, e cila nga ana tjetër inkurajoi më tej fenomenin e blerjes së votave nga të ardhurat kriminale dhe të paligjshme të drogës .
Në kontekstin e një kërcënimi të pashembullt ndaj standardeve demokratike, sundimit të ligjit dhe ekuilibrit të fuqisë, opozita e bashkuar shqiptare ka dhënë dorëheqjen për të gjitha mandatet e saj zgjedhore. Ata gjithashtu refuzuan të marrin pjesë në zgjedhjet e fundit lokale të mbajtura në Shqipëri më 30 qershor 2019, duke besuar se zgjedhjet e ndershme dhe të lira nuk mund të mbahen në kushtet aktuale. Rezultati është që Ramino të zërë njëkohësisht pozicione kyçe në të gjitha komunat, shtetin, legjislaturën dhe ekzekutivin. Pa Gjykatat Kushtetuese dhe Supreme në tre vitet e fundit për shkak të procesit të vonuar të shqyrtimit - madje mund të diskutohet nëse është bërë me qëllim - Rama është bërë një sundimtar total, de facto duke pasur kontroll absolut mbi të gjitha segmentet e shtetit dhe shoqërisë. Pyetja kryesore është kush nga Perëndimi i jep mbështetje qeverisjes së Ramës dhe përfshirjen e të ashtuquajturve të huajanicnik në oktapodin e korruptuar të Ramës? Si e mashtron Rama, si një sundimtar i korruptuar, Perëndimin? Pandemia Covid-19 demonstroi më tej shkatërrimin e regjimit Rama për qytetarët e Shqipërisë.
Lulzim Basha është lloji i dytë i udhëheqësit politik në Shqipëri. Nga njëra anë, ai është një njeri familjar i cili është drejtpërdrejt në komunikim me njerëzit dhe zhvillon takime të përditshme me qytetarë, pronarë të ndërmarrjeve të vogla dhe të mesme dhe veçanërisht me të rinjtë. Eshtë plotësisht i arritshëm dhe në shërbim të çdo qytetari dhe dyert e tij janë të hapura për këdo që kërkon ndihmën e tij.
Nga ana tjetër, Basha mban një rrjet të gjerë të lidhjeve personale me udhëheqësit dhe krerët e shteteve dhe qeverive të vendeve anëtare të BE-së, të cilët flasin me të rregullisht. Ata këshillohen dhe diskutojnë “një ditë më pas”, dmth një ditë pasi Edi Rama u largua nga detyra.
Shqipëria është mbërthyer në përparimin politik pas tetë vjet sundimi autoritar, duke vonuar pranimin në BE dhe Basha, i cili solli Shqipërinë në NATO dhe arriti një regjim pa viza, beson se ai ka forcën për ta sjellë Shqipërinë në anëtarësimin e plotë në BE. Për më tepër Basha ka një karrierë politike të patëmetë, pa asnjë krim dhe korrupsion.
A është BE e gatshme të thithë rënien e regjimit në Maqedoninë Veriore, Malin e Zi, Kosovë dhe tani në Shqipëri dhe të ndjekë këto trende pozitive apo do të bashkëpunojë dhe inkurajojë regjime të korruptuara kriminale?
Presidenca Sllovene e BE do të ketë një sfidë kryesore për Ballkanin Perëndimor, e cila është të marrë një vendim mbi anëtarësimin në grup ose anëtarësimin në BE të të gjashtë vendeve të Ballkanit Perëndimor gjatë Presidencës Sllovene të BE. Sllovenia u pranua gjithashtu në BE në grupin e 10 vendeve në 2004. Shtë një vendim politik, i cili, nëse nuk merret, nuk do të thotë vetëm fiasko politike të Sllovenisë në Ballkanin Perëndimor, por BE mund të humbasë Ballkanin Perëndimor përgjithmonë, i cili mund të konsiderojë disa mundësi të tjera në ofertën e pasur të sferave të tjera të interesit.
Askush nuk besonte se pas përmbysjes së regjimit të Enver Hoxhës në 1991, një regjim do të krijohej përsëri në Shqipëri, jo vetëm që të kujton regjimin e Enver Hoxhës, por edhe një kombinim me regjimin e Sllobodan Millosheviçit. Historia është përsëritur qartë në Shqipëri.
Analistët kujtojnë se Partia Demokratike rrëzoi regjimin e Enver Hoxhës dhe se ajo ka forcën për të përmbysur së bashku regjimin e Edi Ramës, një kombinim i regjimit të Sllobodan Millosheviçit dhe Enver Hoxhës, me Lëvizjen Socialiste për Integrim të krahut të majtë modern (LSI) me mbështetjen e qytetarëve shqiptarë. Veteranët e politikës shqiptare Sali Berisha (PD) dhe Ilir Meta (LSI) janë të vetëdijshëm për përgjegjësinë e tyre historike, se Shqipëria me Edi Ramën nuk ka të ardhme të begatë. Rënia e regjimit Rama hap një shans të ri për Shqipërinë dhe një kapitull të ri në zhvillimin e saj që ai nuk duhet ta humbasë dhe që sigurisht mund të drejtohet me sukses nga Lulzim Basha, si Kryeministri i ri shqiptar, duke gëzuar një mbështetje të gjerë dhe të fortë nga kyçja udhëheqësit evropiane, veçanërisht nga Partite Popullore kryesore Evropiane. (EPP) në BE.
Ljubljana/Tiranë/Bruksel/Washington, 3 Prill 2021
Fusnota:
[1] IFIMES - Instituti Ndërkombëtar për Studime të Lindjes së Mesme dhe Ballkanit, me qendër në Lubjanë, Slloveni, ka status special këshillues në ECOSOC / Këshilli Ekonomik dhe Social i KB, New York, që nga viti 2018.
[2] Burimi:OSCE/ODIHR Election Observation Mission Final report https://www.osce.org/files/f/documents/1/f/429230_0.pdf
[3] Burimi:Serious and Organised Crime Threat Assessment (SOCTA), European Union (Europol), 2018.
[4] Burimi: International Narcotics Control Strategy Report, US State Department, March 2018.
[5] Burimi: World Drug Report, United Nations Drug Office, 2017, 2018.
[6] Burimi: Exit.al https://exit.al/en/2019/01/31/wiretaps-show-socialists-collaborated-with-criminals-to-buy-votes/
[7] Burimi:Exit.al https://exit.al/en/2019/02/01/durres-mayor-dako-and-the-avdyli-gang-five-facts/
[8] Burimi: Bild https://www.bild.de/politik/inland/politik-inland/bild-exklusiv-abhoerprotokolle-der-ermittler-wie-die-mafia-in-albanien-wahlen-ma-62395878.bild.html
[9] Burimi: BIRN https://balkaninsight.com/2019/06/05/gangsters-leaked-revelations-deepen-albania-govts-woes/, https://balkaninsight.com/2018/10/26/investigation-over-drug-trafficking-exposes-vote-buying-episodes-10-26-2018/
[10] Burimi: Albaniabeg Ambient Sh.p.k, M. Angelo Novelli and Costruzioni S.r.l. v. Republic of Albania (ICSID Case No. ARB/14/26) https://icsid.worldbank.org/cases/case-database/case-detail?CaseNo=ARB/14/26
[11] Burimi: Venice Commission, CDL-AD(2020)013-e, Albania - Opinion on draft amendments to the Law n°97/2013 on the Audiovisual Media Service, adopted by the Venice Commission on 19 June by written procedure replacing the 123rd Plenary Session https://www.venice.coe.int/webforms/documents/?pdf=CDL-AD(2020)013-e
[12] Burimi: Luigi Soreca, EU Ambassador to Albania https://twitter.com/lsorecaeu/status/1306615145901314050?s=21
