Međunarodni institut za bliskoistočne i balkanske studije (IFIMES)[1] iz Ljubljane, Slovenija, redovno analizira događanja na Bliskom istoku, Balkanu i po svijetu. IFIMES je povodom završnice izborne kampanje za parlamentarne izbore na Kosovu, koji će se održati 9.februara 2025.godine pripremio analizu aktualne političke situacije. Iz opširne analize „Parlamentarni izbori na Kosovu 2025: Da li je na sceni ponovni pokušaj podjele Kosova?“ izdvajamo najvažnije i najzanimljivije dijelove.
Završnica izborne kampanje za devete parlamentarne izbore na Kosovu od proglašenja nezavisnosti doživljava svoju kulminaciju.
Međunarodni institut IFIMES je već objavio predizbornu analizu sa naslovom „Parlamentarni izbori na Kosovu 2025: Potreban novi pristup za Kosovo“, link: https://www.ifimes.org/ba/istrazivanja/parlamentarni-izbori-na-kosovu-2025-potreban-novi-pristup-za-kosovo/5439? (20.01.2025).
Na parlamentarnim izborima učestvuje 28 političkih subjekata, od toga 19 političkih partija, pet koalicija, dvije građanske inicijative i jedan nezavisni kandidat. Šest je političkih subjekata iz srpske zajednice.
Broj poslaničkih mjesta u Skupštini Kosova je 120, od kojih je 20 poslaničkih mjesta zagarantirano za pripadnike manjinskih zajednica. Srpskoj zajednici pripada 10 poslaničkih mandata, bošnjačkoj tri, turskoj dva, Romima (RAE zajednice) četiri i goranskoj jedno poslaničko mjesto. Izborni prag iznosi 5%.
U izbornoj utrci profilira su se tri vodeća politička aktera: Pokret Samoopredjeljenje (Vetëvendosje - LVV) Albina Kurtija zajedno sa strankama Alternativa i Guxo, Demokratski savez Kosova (LDK) Lumira Abdixhiku i Demokratska partija Kosova (PDK) Memlija Krasniqija. Kao četvrta opcija pokušava u Skupštinu Kosova ući Alijansa za budućnost Kosova (AAK) kontraverznog Ramusha Haradinaja, koji se povezuje sa srpskom i albanskom mafijom, čiji korijeni dopiru do ruske mafije.
Analitičari smatraju, da ne iznenađuju činjenice, da su političko-kriminalne i mafijaške strukture izdvojile enormne količine novca i resurse za svrgavanje sa vlasti Albina Kurtija i Pokreta Samoopredjeljenje pri tome angažirajući i strane plaćenike, koji rade na njegovoj diskreditaciji i njegovom medijskom ubistvu. Zbog toga su predstojeći parlamentarni izbori posljednja šansa da se Kosovo obračuna sa svojim „zločincima rata“ i „zločincima mira“, koji su Kosovo zarobili, opustošili i doveli na sam rub siromaštva u Evropi. Kurti je zaustavio propadanje Kosova, izvlači zemlju iz kandži mafije i njegova vlada je jedina koja nije bila podanička ni prema kome. Povratak političko-kriminalnih i mafijaških struktura na vlast vratilo bi Kosovo ponovno na početak i stvorilo bi novu neizvjesnost za sve građane u turbulentnom vremenu i okruženju sa prijetnjom njegovog nestanka. „Zločinci rata“ i „zločinci mira“ ne smiju i ne mogu odlučivati o budućnosti Kosova. Strani političari i plaćenici političko-kriminalnih i mafijaških struktura nemaju dovoljnu specifičnu težinu i respekt na Kosovu, jer narod Kosova ih ne prihvaća, ne osjeća svojim niti se sa njima može identificirati, pošto se pokušavaju vještački nametnuti kao posljedica financiranja sumnjivim i kriminalnim novcem. Kosovski glasači moraju samostalno odlučiti o podršci Kurtiju i o svojoj budućnosti bez ikakvih pritisaka.
Poznato je, da se tadašnji predsjednik Kosova Hashim Thaci (PDK) snažno zalagao za podjelu Kosova i toj njegovoj namjeri tada se jedino suprotstavio Pokret Samoopredjeljenje. Prešutno je podjelu Kosova podržavao i Demokratski savez Kosova (LDK), koji se godinama nalazi u krizi i sa smrću Ibrahima Rugove izgubio je svoj identitet i kredibilitet, a vrhunac degradacije LDK je dostigao kada je Avdullah Hoti (LDK) postao privremeni premijer Kosova.
Demokratska partija Kosova (PDK) nikada se nije odrekla političkog nasljeđa Hashima Thacija ni njegovog sudjelovanja u podjeli Kosova. I sada PDK-om još uvijek iz pozadine upravljaju političko-kriminalne strukture. PDK nikada nije postala politička partija u pravom značenju te riječi. Projekt podjele Kosova je u neposrednoj vezi sa Bosnom i Hercegovinom što će upaliti dodatne alarme u toj državi.
LDK de nikada nije uspio reformirati i prilagoditi novonastalim okolnostima, jer je navikao na djelovanje u ilegali, a ne javno i transparentno, a od smrti Rugove nikada nije imao sreće da izabere pravog lidera.
Analitičari su pojedine čelnike opozicije opisali kao pojedince čiji su identitet moć i bogatstvo, a ne politički program i ideali za bolje Kosovo. Upravo Kurtijev program socijalne pravde i jednakosti je u trn u oku tim strukturama. Njegov reformistički stav doveo ga u sve opasniju poziciju. Ukoliko se tome doda opasna frakcija unutar pravosudnog sistema, koja u koordinaciji sa stranim akterima, konstanto priprema i lansira izmišljene skandale i afere protiv Kurtija i njegovih najbližih saradnika, zbog toga ne iznenađuje turbulentna izborna kampanja. Ne radi se o običnoj političkoj konfrontaciji, nego dobro osmišljenoj i koncipiranoj kampanji u centrima kriminalne i pravosudne moći sa ciljem da potkopa povjerenje javnosti i oslabi Kurti i Pokret Samoopredjeljenje. Zbog toga je važno da se nastave temeljite aktivnosti na demontiranju političko-kriminalnih struktura na Kosovu, koje su još uvijek snažne što vidljivo kroz njihove napore i pokušaje svrgavanja premijera Kurtija.
Bivši kosovski premijer i predsjednik Hashim Thaci (PDK) održavao je tijesne veze sa Beogradom, koje ni danas nisu prekinute. Kasnije je te veze razvijao i snažio svojim kanalima Ramush Haradinaj.
Manjine moraju birati i predstavljati njihovi autentični predstavnici. Posebnu pažnju izazivaju izbori u okviru srpske zajednice, koja bira svojih 10 poslanika.
Očekuje se da Srpska lista, koja je najveća stranka Srba na Kosovu uz podršku zvaničnog Beograda osvoji svih deset mandata za Skupštinu Kosova. Nakon parlamentarnih dolaze lokalni izbori, koji su važni za Srbe posebno na sjeveru Kosova, jer bi se na taj način mogli vratiti u institucije lokalne samouprave u kojima imaju dominantnu većinu.
U Prištini postoji strah od formiranja Zajednice srpskih opština (ZSO). Međutim, snažan pritisak međunarodne zajednice dovest će o implementacije ZSO. Još uvijek nije poznato kako će izgledati Zajednica opština sa srpskom većinom. ZSO je postala preosjetljivo pitanje za srpsku i albansku stranu. Proces formiranja ZSO nije moguć bez sprovođenja lokalnih izbora na sjeveru Kosova.
Kosovo predstavlja svojevrstan fenomen kada je u pitanju povratak mladih obrazovanih ljudi iz dijaspore. To je važan moment za ekonomski i sveopšti društveni razvoj i napredak Kosova. Iako na Zapadnom Balkanu bilježimo trend masovnog iseljavanja stanovništva, ipak neočekivano vizna liberalizacija za Kosovo zaustavila je val masovnog iseljavanja čemu je doprinijela ne samo politika vlade nego i sve teža ekonomska situacija u zemljama zapadne Evrope, posebno Austriji i Njemačkoj.
Upravo zbog političko-kriminalnih i mafijaških struktura koje su duboko ukorijenjene na Kosovu nakon izbora biće potrebno sprovesti temeljit proces da se istraže veze mafije i pojedinih medija, posebno način njihovog financiranja. Istragu će biti potrebno proširiti i na strane zvaničnike, koji su u funkciji tih struktura te porijeklo i način njihovog financiranja.
Zanimljivo je da PDK želi povećati ruski utjecaj na Kosovu kao svojevrsnu osvetu SAD-u zbog odlaska Hashima Thacija na suđenje pred Specijaliziranim vijećem (KSC-SPO) u Haag, zašto okrivljuju SAD. Još od prije postoje pojedini opozicioni kosovski lideri, koji tradicionalno gaje odlične odnose sa Moskvom.
Takozvani „nezavisni“ mediji na Kosovu ne predstavljaju oličenje profesionalizma ili visokih standarda nego jednostavno predstavljaju ispostave političko-kriminalnih struktura čime potkopavaju svoj vlastiti kredibilitet. Mora postojati konstruktivna kritika odnosno nuđenje održivih alternativnih rješenja, dok se opozicija i njihovi podanički mediji ponašaju na način kojim devalviraju sami sebe. Umjesto da podignu nivo javnog diskursa, njihova taktika senzacionalizma, iskrivljavanja činjenica i neprofesionalnog izvještavanja razvodnila je fokus na legitimne nedostatke vlasti. Takvo ponašanje je direktno uticalo na sposobnost javnosti da ozbiljno shvati primjedbe i pritužbe, efektivno štiteći vlast od odgovornosti. Zamutivši vodu javnog diskursa, ovi akteri su, paradoksalno, omogućili Kurtijevoj vladi nenamjerno odlaganje od svakog smislenog preispitivanja.
Opozicija se mora suočiti sa vlastitom historijskom hipotekom i greškama. Da bi krenula naprijed, mora se distancirati od svoje kriminalne prošlosti, odbaciti sve veze s organiziranim kriminalom i korupcijom i posvetiti se procesu političke, etičke i društvene obnove Kosova. Ovo nije samo stvar percepcije, već i neophodnost za obnovu kredibiliteta. Opozicija mora pokazati da ima program, viziju, integritet i sposobnost da pruži održivu alternativu sadašnjoj administraciji na Kosovu.
Kosovska opozicija je postala sama sebi najveći neprijatelj. Povjerenje se stiče vizijom o budućnosti, reformama i realizacijom velikih ideja, borbom protiv kriminala i korupcije, a ne dosluhom sa ukaljanim novinarima i kriminalnim nasljeđem.
Kosovo ne može sebi priuštiti stagnaciju, regresivno ili rigidno političko okruženje. Kredibilna opozicija je ključna za svaku uspješnu demokratiju, osiguravajući da se vlada izazove i smatra odgovornom i da služi narodu Kosova. Neuspjeh opozicije da odgovori na sve ove izazove čini medvjeđu uslugu ne samo njihovim političkim izgledima već i građanima Kosova, koji zaslužuju daleko viši standard upravljanja i javnog diskursa.
Ukoliko želi da u budućnosti ima važnu ulogu u zemlji, kosovska opozicija mora jednom zauvijek napustiti svoje uvriježene metode, odbaciti svoje saveze sa diskreditiranim medijskim akterima i fokusirati se na istinske reforme. Ovo je jedini način da se ponovo izgradi povjerenje među ljudima i podigne kvaliteta politike i političke kulture na Kosovu. Sve ostalo će produžiti trenutni ciklus disfunkcije, ostavljajući zemlju lišenu čvrstih demokratskih standarda i praksi koje su joj tako očajnički potrebne.
Odgovornost je nemoguća kada su oruđe opozicije laž, skandali i afere, dok budućnost Kosova zahtjeva potpuni integritet i posvećenost reformama.
Ipak, sam obim dezinformacija i sveprisutna degradacija kvaliteta medija na Kosovu, povremeno su čak i iskusne promatrače ostavili zbunjenim u pogledu istine. Ova kakofonija dezinformacija i niskih standarda nije samo briga i odgovornost novinarske zajednice, radi se o demokratskoj podkapacitiranosti društva. Funkcionalna demokratija se oslanja na informiranje i dijalog sa građanima, odgovornu i kredibilnu opoziciju, koja bi držala vlast pod nadzorom. Kada i opozicija i mediji ne ispunjavaju svoje društvene uloge, trpi cijeli politički sistem i društvo u cjelini. Demokratija na Kosovu treba novu političku kulturu.
Kada mediji i opozicija zamagljuju istinu, oni štite vlast, nagrizajući demokratiju na Kosovu, dok obnova zahtjeva neminovan raskid sa korumpiranom prošlošću.
Zavjera o atentatu na Albina Kurtija otkrivena je 2021.godine, jer je odbio da igra po starim pravilima na Kosovu, koje je postavila političko-kriminalna i mafijaška vrhuška potpomognuta tajkunskom oligarhijom, koja Kosovo drži u svojim kandžama. Provokacije i napad u Drenici/Drenas na Albina Kurtija tokom izborne kampanje krajem januara 2025.godine ponovno je otvorilo pitanje ugroženosti života premijera Kosova Albina Kurtija. Nije nimalo slučajna oštra i prljava retorika, konvergencija kriminalnih elemenata te političkih i medijskih operativaca, koji stvaraju ambijent za likvidaciju Kurtija. Situacija je takva da nije samo pitanje da li će Kurti politički preživjeti, već da li će uopšte fizički preživjeti.
Ako njegovi i neprijatelji Kosova uspiju, neće pasti samo jedan čovjek, već budućnost zemlje koja se usudila da se oslobodi svoje prošlosti iz kandži mafije. Kosovo ne bi samo izgubilo premijera, izgubilo bi budućnost za koju se on borio.
Predstojeći parlamentarni izbori predstavljaju posljednji trzaj i nadu političko mafijaških struktura i tajkunske oligarhije u obračunu sa Kurtijem i povratku na vlast.
Ako historija ima ikakvu lekciju koju može naučiti, to je da se politički lider koji osporava i ugrožava interese oligarha, kriminalca, političkih mafija i stranih sila nikada ne doživljava izborni poraz, on ugrožava sebe i postaje njihova meta. Ko želi svom narodu osigurati budućnost suočava se sa surovom realnošću da sam bude eliminiran. To je sudbina Albina Kurtija.
Ljubljana/Washington/Bruxelles/Priština, 5.februar 2025
[1] IFIMES - Međunarodni institut za bliskoistočne i balkanske studije sa sjedištem u Ljubljani, Slovenija, ima specijalni savjetodavni status pri Ekonomsko-socijalnom vijeću ECOSOC/UN, New York, od 2018.godine i izdavač je međunarodne naučne revije „European Perspectives“, link: https://www.europeanperspectives.org/en
SHQIP/ALBANIAN
Instituti Ndërkombëtar për Studime të Lindjes së Mesme dhe Ballkanit (IFIMES)[1] nga Ljubljana, Slloveni, analizon rregullisht ngjarjet në Lindjen e Mesme, Ballkan dhe në mbarë botën. IFIMES, me rastin e fushatës elektorale për zgjedhjet parlamentare në Kosovë, të cilat do të mbahen më 9 shkurt 2025, ka përgatitur një analizë të situatës politike aktuale. Nga analiza e gjerë "Zgjedhjet parlamentare në Kosovë 2025: A është në skenë një përpjekje e re për ndarjen e Kosovës?" po nxjerrim pjesët më të rëndësishme dhe më interesante.
Finalja e fushatës zgjedhore për zgjedhjet e nënta parlamentare në Kosovë që nga shpallja e pavarësisë po arrin kulmin e saj.
Instituti Ndërkombëtar IFIMES tashmë ka publikuar një analizë parazgjedhore me titullin „Zgjedhjet parlamentare në Kosovë 2025: Nevojitet qasje e re për Kosovën“, linku: https://www.ifimes.org/ba/istrazivanja/parlamentarni-izbori-na-kosovu-2025-potreban-novi-pristup-za-kosovo/5439 (20.01.2025).
Në zgjedhjet parlamentare marrin pjesë 28 subjekte politike, nga të cilat 19 parti politike, pesë koalicione, dy iniciativa qytetare dhe një kandidat i pavarur. Gjashtë subjekte politike vijnë nga komuniteti serb.
Numri i vendeve në Kuvendin e Kosovës është 120, nga të cilat 20 janë të garantuara për përfaqësuesit e komuniteteve pakicë. Komuniteti serb ka të garantuara 10 mandate, komuniteti boshnjak tre, ai turk dy, komunitetet rome, ashkalinj dhe egjiptianë (RAE) katër mandate dhe komuniteti goran një vend të garantuar. Pragu zgjedhor është 5%.
Në garën zgjedhore janë profilizuar tre aktorë kryesorë politikë: Lëvizja Vetëvendosje (LVV) e Albin Kurtit, e cila garon bashkë me partitë Alternativa dhe Guxo, Lidhja Demokratike e Kosovës (LDK) e Lumir Abdixhikut dhe Partia Demokratike e Kosovës (PDK) e Memli Krasniqit. Si opsion i katërt përpiqet të hyjë në Kuvend Aleanca për Ardhmërinë e Kosovës (AAK) e Ramush Haradinajt, i cili konsiderohet figurë kontroverse dhe lidhet me mafien serbe dhe shqiptare, me lidhje që shtrihen deri te mafia ruse.
Analistët vlerësojnë se nuk është surprizë që strukturat politike-kriminale dhe mafioze kanë investuar sasi të mëdha parash dhe burimesh për të rrëzuar nga pushteti Albin Kurtin dhe Lëvizjen Vetëvendosje, duke angazhuar edhe mercenarë të huaj për diskreditimin e tij dhe "vrasjen e tij mediatike". Për këtë arsye, zgjedhjet e ardhshme parlamentare janë shansi i fundit për Kosovën për t’u përballur me “kriminelët e luftës” dhe “kriminelët e paqes”, të cilët e kanë kapur dhe plaçkitur Kosovën, duke e çuar në prag të varfërisë. Kurti ka ndaluar degradimin e Kosovës, po e nxjerr vendin nga kthetrat e mafies dhe është e vetmja qeveri që nuk ka qenë e nënshtruar ndaj askujt.
Rikthimi i strukturave politike-kriminale dhe mafioze në pushtet do ta kthente Kosovën në pikën zero dhe do të krijonte pasiguri të re për të gjithë qytetarët në këtë kohë të turbullt dhe me rrezikun e shpërbërjes së saj. “Kriminelët e luftës” dhe “kriminelët e paqes” nuk duhet dhe nuk mund të vendosin për të ardhmen e Kosovës. Politikanët dhe mercenarët e huaj të lidhur me strukturat kriminale nuk kanë peshë dhe respekt të mjaftueshëm në Kosovë, pasi populli nuk i pranon dhe nuk mund të identifikohet me ta. Ata përpiqen të imponohen artificialisht përmes financimeve të dyshimta dhe kriminale. Votuesit kosovarë duhet të vendosin vetë për të ardhmen e tyre, pa asnjë presion.
Dihet se ish-presidenti i Kosovës, Hashim Thaçi (PDK), ishte një nga mbështetësit kryesorë të ndarjes së Kosovës dhe kundërshtimi i vetëm serioz ndaj kësaj ideje erdhi nga Lëvizja Vetëvendosje. Lidhja Demokratike e Kosovës (LDK) e ka mbështetur ndarjen e Kosovës në mënyrë të heshtur dhe ka humbur identitetin dhe besueshmërinë e saj që nga vdekja e Ibrahim Rugovës. Kulmi i degradimit të LDK-së u arrit kur Avdullah Hoti u bë kryeministër i përkohshëm.
Partia Demokratike e Kosovës (PDK) nuk është distancuar kurrë nga trashëgimia politike e Hashim Thaçit dhe përfshirja e tij në projektin e ndarjes së Kosovës. Edhe sot PDK vazhdon të drejtohet nga prapaskena nga strukturat politike-kriminale dhe nuk është shndërruar kurrë në një parti të mirëfilltë politike. Projekti i ndarjes së Kosovës është i lidhur drejtpërdrejt me situatën në Bosnjë dhe Hercegovinë, gjë që do të ndizte alarmin edhe në atë shtet.
LDK nuk ka arritur kurrë të reformohet dhe të përshtatet me rrethanat e reja, pasi është mësuar të funksionojë në ilegalitet dhe jo në mënyrë transparente. Pas vdekjes së Rugovës, nuk ka pasur fatin të zgjedhë një lider të vërtetë.
Analistët e përshkruajnë disa nga drejtuesit e opozitës si individë për të cilët identiteti i tyre është pushteti dhe pasuria, jo programi politik dhe idealet për një Kosovë më të mirë. Pikërisht programi i Kurtit për drejtësi sociale dhe barazi është një pengesë për këto struktura. Qëndrimi i tij reformist e ka vënë në një pozitë gjithnjë e më të rrezikshme.
Një faktor shtesë është edhe një fraksion i rrezikshëm brenda sistemit të drejtësisë, i cili në koordinim me aktorë të huaj vazhdimisht sajon dhe përhap skandale dhe afera të rreme kundër Kurtit dhe bashkëpunëtorëve të tij më të afërt. Për këtë arsye, nuk është befasi që fushata zgjedhore është kaq e tensionuar.
Kjo nuk është një konfrontim i zakonshëm politik, por një fushatë e mirëmenduar dhe e orkestruar nga qendrat e fuqisë kriminale dhe gjyqësore me synimin për të minuar besimin publik dhe për të dobësuar Kurtin dhe Lëvizjen Vetëvendosje. Prandaj, është e domosdoshme që të vazhdojë çmontimi i strukturave politike-kriminale në Kosovë, të cilat mbeten ende të fuqishme, siç dëshmohet nga përpjekjet e tyre për të rrëzuar nga pushteti kryeministrin Kurti.
Ish-kryeministri dhe ish-presidenti i Kosovës, Hashim Thaçi (PDK), ka pasur lidhje të ngushta me Beogradin, të cilat nuk janë ndërprerë as sot. Më pas, këto lidhje i ka zhvilluar dhe forcuar përmes kanaleve të tij edhe Ramush Haradinaj.
Pakica duhet të zgjedhin dhe të përfaqësohen nga përfaqësuesit e tyre autentikë. Një vëmendje të veçantë shkaktojnë zgjedhjet brenda komunitetit serb, i cili zgjedh 10 deputetët e tij.
Pritet që Lista Serbe, partia më e madhe e serbëve në Kosovë me mbështetje nga Beogradi zyrtar, të fitojë të gjitha 10 mandatet për Kuvendin e Kosovës. Pas zgjedhjeve parlamentare, vijnë zgjedhjet lokale, të cilat janë të rëndësishme për serbët, veçanërisht në veri të Kosovës, sepse përmes tyre mund të kthehen në institucionet e qeverisjes lokale ku kanë shumicën dominuese.
Në Prishtinë ekziston frika nga formimi i Bashkësisë së Komunave Serbe (BKS). Megjithatë, presioni i fortë nga bashkësia ndërkombëtare do të çojë në realizimin e BKS-së. Akoma nuk dihet se si do të duket Bashkësia e Komunave me shumicë serbe. BKS ka marrë një ngarkesë të madhe politike për të dyja palët, serbët dhe shqiptarët. Procesi i formimit të BKS-së nuk mund të realizohet pa zhvillimin e zgjedhjeve lokale në veri të Kosovës.
Kthimi i popullsisë nga diaspora
Kosova është një fenomen në lidhje me rikthimin e të rinjve të arsimuar nga diaspora. Ky është një moment i rëndësishëm për zhvillimin ekonomik dhe shoqëror të Kosovës. Edhe pse në Ballkanin Perëndimor ka një tendencë të madhe të migrimit, liberalizimi i vizave për Kosovën ka ndaluar valën e emigrimit masiv, çka ka kontribuar jo vetëm politika e qeverisë, por edhe situata e vështirë ekonomike në vendet e Evropës Perëndimore, sidomos në Austri dhe Gjermani.
Pikërisht për shkak të strukturave politike dhe kriminale që janë thellësisht të rrënjosura në Kosovë, pas zgjedhjeve do të jetë e nevojshme të realizohet një proces i thelluar hetimi për lidhjet e mafies dhe disa mediave, veçanërisht mënyrën e financimit të tyre. Hetimi do të duhet të shtrihet edhe te zyrtarët e huaj që janë të përfshirë në këto struktura, si dhe te origjina dhe mënyra e financimit të tyre.
Është interesante se PDK-ja dëshiron të rrisë ndikimin rus në Kosovë si një lloj hakmarrjeje ndaj SHBA-ve për dërgimin e Hashim Thaçit në gjyq para Dhomave të Specializuara (KSC-SPO) në Hagë, për çka akuzojnë SHBA-në. Edhe më parë kanë pasur disa liderë opozitarë kosovarë, të cilët kanë pasur marrëdhënie të shkëlqyera me Moskën.
Mediat e quajtura “të pavarura” në Kosovë nuk paraqesin një shembull të profesionalizmit ose standardeve të larta, por thjesht janë degë të strukturave politike dhe kriminale, duke minuar kështu besueshmërinë e vet. Duhet të ekzistojë një kritikë konstruktive, do të thotë ofrimi i zgjidhjeve të qëndrueshme, ndërsa opozita dhe mediat e saj shërbyese po veprojnë në një mënyrë që i devalvivojnë vetveten. Në vend që të rrisin nivelin e diskursit publik, taktikat e tyre të sensacionalizmit, shtrembërimit të fakteve dhe raportimit të paprofesionalizuar kanë dobësuar fokusin te mangësitë legjitime të qeverisë. Ky sjellje ka ndikuar drejtpërdrejt në aftësinë e publikut për të marrë seriozisht kritikat dhe ankesat, duke mbrojtur efektivisht qeverinë nga përgjegjësia. Duke turbulluar ujërat e diskursit publik, këta aktorë, paradoksalisht, kanë mundësuar që qeveria e Kurtit të shtyjë pa dashje çdo shqyrtim të vërtetë të politikave të saj.
Opozita duhet të përballet me hipoteken e saj historike dhe gabimet e saj. Për të ecur përpara, ajo duhet të distancohet nga e kaluara e saj kriminale, të heqë dorë nga çdo lidhje me krimin e organizuar dhe korrupsionin dhe të përkushtohet në procesin e rinovimit politik, etik dhe shoqëror të Kosovës. Kjo nuk është vetëm një çështje perceptimi, por një domosdoshmëri për rinovimin e besueshmërisë. Opozita duhet të tregojë se ka një program, vizion, integritet dhe aftësi për të ofruar një alternativë të qëndrueshme ndaj administratës aktuale të Kosovës.
Opozita kosovare është bërë armiku më i madh i vetvetes. Besimi fitohet përmes vizionit për të ardhmen, reformave dhe realizimit të ideve të mëdha, luftës kundër krimit dhe korrupsionit, dhe jo duke bërë marrëveshje me gazetarët e diskredituar dhe trashëgiminë kriminale.
Kosova nuk mund të lejojë vetes të mbetet në stagnim, në një mjedis politik regresiv ose të ngurtë. Një opozitë kredibile është kyç për çdo demokraci të suksesshme, duke siguruar që qeveria të sfidohet dhe të mbahet përgjegjëse dhe t'i shërbejë popullit të Kosovës. Dështimi i opozitës për të përballuar këto sfida i bën dëm jo vetëm mundësive të saj politike, por edhe qytetarëve të Kosovës, të cilët meritojnë një standard më të lartë të qeverisjes dhe diskursit publik.
Nëse do të ketë një rol të rëndësishëm në të ardhmen, opozita kosovare duhet të braktisë përfundimisht metodat e saj të vjetra, të heqë dorë nga aleancat me aktorët mediatikë të diskredituar dhe të përqendrohet në reforma të vërteta. Ky është mënyra e vetme për të rindërtuar besimin mes njerëzve dhe për të ngritur cilësinë e politikës dhe kulturës politike në Kosovë. Çdo gjë tjetër do të vazhdojë ciklin aktual të disfunksionit, duke lënë vendin pa standarde dhe praktika demokratike të forta që i nevojiten kaq shumë.
Përgjegjësia është e pamundur kur mjetet e opozitës janë gënjeshtra, skandale dhe aferat, ndërsa e ardhmja e Kosovës kërkon integritet të plotë dhe përkushtim për reforma.
Megjithatë, vetë volumi i dezinformacioneve dhe degradimi i pranisë së mediave në Kosovë ka lënë ndonjëherë edhe vëzhguesit e përvojshëm të hutuar përsa i përket të vërtetës. Kjo kakofoni dezinformacionesh dhe standardesh të ulëta nuk është vetëm një shqetësim dhe përgjegjësi e komunitetit gazetarëve, por është një e pa-kapacitet demokratik të shoqërisë. Një demokraci funksionale mbështetet në informimin dhe dialogun me qytetarët, opozitën përgjegjëse dhe kredibile, e cila do të mbajë qeverinë nën mbikëqyrje. Kur as opozita as mediat nuk e përmbushin rolin e tyre shoqëror, e gjithë sistemi politik dhe shoqëria do të vuajnë. Demokracia në Kosovë ka nevojë për një kulturë të re politike.
Kur mediat dhe opozita mjegullojnë të vërtetën, ato mbrojnë qeverinë, duke minuar demokracinë në Kosovë, ndërsa rinovimi kërkon një ndarje të domosdoshme nga e kaluara e korruptuar.
Komploti për atentatin ndaj Albinit Kurtit u zbuluua në vitin 2021, pasi ai refuzoi të luante sipas rregullave të vjetra në Kosovë, të cilat ishin vendosur nga pushteti politik-kriminal dhe mafioz, të mbështetur nga oligarhët tajkuns, që e mbajnë Kosovën nën duar. Provokimet dhe sulmi në Drenicë/Drenas ndaj Albinit Kurtit gjatë fushatës zgjedhore në fund të janarit 2025, hapën sërish çështjen e rrezikut për jetën e kryeministrit të Kosovës, Albin Kurtit. Nuk është aspak rastësi gjuha e ashpër dhe e ndyrë, konvergjenca e elementeve kriminale dhe operativëve politikë e mediaticë, të cilët krijojnë një ambient për likuidimin e Kurtit. Situata është e tillë që nuk është vetëm çështje nëse Kurti do të mbijetojë politikisht, por nëse ai do të mbijetojë fizikisht.
Nëse miqtë e tij dhe armiqtë e Kosovës të arrijnë sukses, nuk do të bjerë vetëm një njeri, por e ardhmja e një shteti që ka guxuar të çlirohet nga e kaluara në duar të mafias. Kosova nuk do të humbiste vetëm kryeministrin, do të humbiste të ardhmen për të cilën ai luftoi.
Zgjedhjet parlamentare që po vijnë paraqesin një goditje të fundit dhe një shpresë për strukturat politike mafioze dhe oligarhtinë tajkune në përballjen me Kurtin dhe rikthimin në pushtet.
Nëse historia ka një mësim që mund të mësohet, ajo është se një lider politik që sfidon dhe rrezikon interesat e oligarhëve, kriminelëve, mafieve politike dhe fuqive të huaja kurrë nuk përjeton humbje zgjedhore, ai rrezikon jetën e tij dhe bëhet shënjestër. Kushdo që dëshiron të sigurojë të ardhmen për popullin e tij përballet me realitetin e ashpër që mund të eliminohet. Kjo është fatkeqësia e Albinit Kurtit.
Ljubljanë/Washington/Bruksel/Priştinë, 5 shkurt 2025
[1] IFIMES - Instituti Ndërkombëtar për Studime të Lindjes së Mesme dhe Ballkanit, me qendër në Lubjanë, Slloveni, ka status special këshillues në ECOSOC / Këshilli Ekonomik dhe Social i KB, New York, që nga viti 2018.
