Međunarodni institut za međureligijske, međunacionalne i bliskoistočne studije (IFIMES) iz Ljubljane povodom sadašnjih događaja u Iraku i u vezi sa njim te podjeli Evrope na »staru i novu« i ulozi slovenačke vanjske politike sačinio je analizu iz koje izdvajamo najzanimljivije dijelove:
Relevantne aktuelne analize sadašnjih događaja u svijetu usmjerene su na poslijeratno uređenje bliskog istoka i svijeta uopšte poslije uklanjanja Sadama Huseina.Te analize uglavnom sadrže političke, ekonomske i socijalne vidike promjena ne samo iračkog režima nego međunarodnih odnosa u cjelini kao i uspostavljanje novih standarda u svjetskoj diplomatiji.
Navedene promjene su faktički već pred vratima Bliskog istoka, evropske države ne vjeruju –bolje rečeno: ne žele vjerovati, da je svijet pred korjenitim promjenama. Slično se događalo poslije Zalivskog rata kada je tadašnji američki predsjednik George Bush st. najavio politiku novog svjetskog uređenja. Među najznačajnije događaje politike novog svjetskog uređenja bili su mirovni sporazum iz Osla između Palestinaca i Izraelaca i otvranje vrata NATO-a prema istoku, što je predstavljalo novi horizont za oslobođene istočnoevropske države i prilika za učlanjenje u vodeću svjetsku vojnu organizaciju.
Administracija sadašnjeg američkog predsjednika Georga Busha ml., u kojoj dominiraju odlučni neokonzervativci, već je marta 2002 objavila svoj projekat novog uređenja Bliskog istoka. Projekt su nazvali Partnerstvo za Bliski istok – nekakvu vrstu NATO-vog Partnerstva za mir. Glavne tačke tog projekta proizilaze iz projekta Nova američka stoljeća, kojeg su početkom sedamdesetih godina prošlog stoljeća osmislili sadašnji potpredsjednik Channey, ministar odbrane Rumsfeld, Paule Wolfowitz... i ostali.
Evropsko poglavlje tog projekta prilično je nepoznato, ne zna se puno o njegovim glavnim tačkama. Sasvim sigurno se zna, da projekat predviđa marginalizaciju nekih jakih država u savezništvu NATO.
Francuska, Njemačka, Belgija svojim su izjavama i djelovanjem učinili medvjeđu uslugu projektantima osnivanja novog savezništva na zgarištu NATO-a tako da je inicijativa za reformu NATO-a ili osnivanje novog savezništva upravo uslijedila zbog takvih njihovih postupaka.
Poslije francusko-njemačkog i američkog rata riječima unutar i izvan NATO-a došlo je podjele Evrope, ovoga puta ne na istok i zapad nego na novu i staru Evropu. Potvrdu te podjele ne nailazimo samo u oštrim riječima američkog ministra odbrane Donalda Rumsfelda na račun stare Evrope nego u diferencijaciji Evrope poslije potpisa Vilnjuške izjave (V10) deset istočno i srednjeevropskih država kao znak podrške američkoj politici prema Iraku. Te države uglavnom su pozvane u drugi krug širenja saveza NATO.
Francuski predsjednik Chirac je u oštroj reakciji na potpis te izjave, koja je bila na granici diplomatskog ukusa i značila je nekakvu vrstu prijetnje budućim novim članicama NATO-a, još se više povećao raskol ne samo između »nove i stare Evrope« nego je duboko zahvatila unutrašnjopolitičke odnose u državama potpisnicima. Do raskola je došlo između pozicije i opozicije kao i unutar pojedinih vladajućih koalicija (u tim državama).
Te izjave imale su veliki efekat na javno mnijenje u cijeloj Evropi, trimilionske demonstracije u Rimu, milionske u Londonu i polumiloinske u Madridu sasvim sigurno nisu bile u korist Blairovi, Berlusconijevi i Aznarovi vladi, koje od samog početka bezrezervno podržavaju SAD.
Iz dobro obaviještenih izvora iz Bijele kuće potvrđeno je, da predsjednik Bush na stolu već ima projekat osnivanja novog savezništva u Evropi, nekakvog novog NATO-a, dok bi »stari NATO« bio prepušten laganom umiranju i historiji.
Novo savezništvo imenovalo bi se Združenje antiterorističke koalicije (države, koje su poslije 11. septembra 2001 izrazile solidarnost i podršku SAD) kao novo savezništvo sa svim pripadajućim institucijama. Možda bi za početak upotrebljavali naziv antiteroristički pakt.
Prvi korak ka osnivanju tog savezništva biće učinjen početkom mjeseca marta poslije sjednice Savjeta bezbjednosti UN-a u slučaju, da Francuska uloži veto na prijedlog nove rezolucije, koja bi dozvolila upotrebu sile prema Bagdadu. U tom slučaju predsjednik Bush zaustaviće sve diplomatske aktivnosti u smjeru UN-a i Savjeta bezbjednosti. Uslijediće drugo usmjerenje: osnivanje široke koalicije za obračun sa Sadamom Huseinom.
Novo savezništvo (Novi NATO) počeće djelovati već sa prvim napadima američkih aviona na Bagdad. Evropa će konačno biti podijeljena na: države na strani SAD i države, koje se suprostavljaju unilateralnoj politici SAD. Prvi dokaz te tvrdnje dolazi iz Berlina: ministar odbrane Peter Struck izjavio je, da će Njemačka u slučaju napada na Irak i pogoršanju sigurnosne situacije u Kabulu (Afganistan) evakuirati civilno i vojno osoblje u sastavu ISAF-a.
Prema mišljenju IFIMES-a, slovenačka vanjska politika nalazi se u sličnom položaju kao što se nalazi Turska, koja je između američkog pritiska i pritiska domaće javnosti. Slovenačkoj diplomatiji situaciju dodatno otežava predviđeni referendum građana za ulazak u NATO, jer prema poslednjim istraživanjima javnog mnijenja približno 82% građana se suprostavlja vojnoj intervenciji u Iraku, drugim riječima: protiv su američke politike izolacionizma, unilateralizma i hegemonizma u međunarodnim odnosima. Sadašnju situaciju dodatno otežavaju nejasni američki signali u pogledu narednih koraka i planova za pojedinačne regije svijeta.
Zbog navedenih okolnosti Republika Slovenija morala bi prilikom predstojećih promjena ustava ostaviti nekoliko pravnog prostora za ulazak u nove međunarodne integracije i kod vođenja vanjske politike podijeliti odgovornost pri donošenju vanjskopolitičkih odluka između vlade, parlamenta i predsjednika republike. Od predsjednika republike očekuje se, da bude korektivni faktor pri rješavanju navedenih pitanja zbog ogromnog iskustva i velikog ugleda kako u Evropi tako i u SAD.
U fokusu američke politike na »dan poslije Sadama Huseina« biće, sasvim sigurno, Bliski istok kao generator američke ekonomije, zatim natovska Evropa kao zaleđe SAD te Evropska unija kao konkurent. Pravovremeno i odgovarajuće na »dan poslije Sadama Huseina« moraće se odazvati i manje države, jer će u suprotnom slučaju zakasniti u procesima novog svjetskog uređenja.
