Međunarodni institut za bliskoistočne i balkanske studije (IFIMES) iz Ljubljane redovno analizira događanja na Bliskom istoku i Balkanu. IFIMES je pripremio analizu aktuelne političke situacije u Bosni i Hercegovini povodom predstojećih lokalnih izbora u Bosni i Hercegovini (Federacija BiH, Republika Srpska i Brčko Distrikt BiH), koji će biti održani u subotu 2. oktobra/listopada 2004. godine. Iz opširne analize izdvajamo najvažnije i najzanimljivije dijelove:
Predizborna kampanja političkih stranaka u završnoj je fazi. Analitičari Međunarodnog instituta IFIMES primjećuju, da je kampanja bila jako specifična i da je u sebi sadržavala oštar sukob između aktuelnih vladajućih nacionalnih struktura SDS (Srpska demokratska stranka), SDA (Stranka demokratske akcije), HDZ (Hrvatska demokratska zajednica) i njihovih satelita PDP (Partija demokratskog progresa) i SzBiH (Stranka za Bosnu i Hercegovinu) i odcijepljene SRS (Srpska radikalna stranka) i opozicionih partija SNSD (Savez nezavisnih socijaldemokrata), SP (Socijalistička partija), DNS (Demokratski narodni savez), SDP (Socijaldemokratska partija), NHI (Nova hrvatska inicijativa), koga karakteriše vrlo oštra retorika sa ciljem potpune diskvalifikacije protivnika u čemu se nisu birale riječi i forma kojom bi se pokazale međusobne razlike. To je u značajnoj mjeri više ličilo na kampanju za opšte izbore, a u ovom slučaju radi se o lokalnim izborima. I na ovim izborima većina političkih stranaka, a posebno vladajuće nacionalne stranke, nisu tokom kampanje ponudile rješenja za unapređenje rada i razvoja lokalnih zajednica što ih još jednom svrstava u političku grupaciju koja godinama na izbore izlazi sa retorikom nacionalističkog emotivnog stava o navodnoj ugroženosti svakog naroda pojedinačno. Takav pristup je karakterističan od 1990. godine do danas i zato je BiH u stanju zaostalosti i izolacije za razliku od razvijenijih susjednih evropskih regiona i država. Međutim, uočava se da su građani zasićeni takvim političkim pristupom i po prvi put u odnosu na sve prethodne izbore nacionalne stranke bile su suočene sa vrlo malim interesom građana, koji su posjećivali njihove predizborne skupove. Građani su daleko veći interes pokazivali za skupove demokratskih i napredno orijentisanih opozicionih partija čiji nastupi nude rješenja za lokalne probleme ljudi širom BiH.
Međunarodni institut IFIMES smatra, da je vrijeme nacionalnih politika u BiH, koje predvode nacionalističke stranke SDS, SDA i HDZ, na zalasku i da će u odnosu na prošle lokalne izbore održane aprila 2000. godine nacionalne partije dobiti mnogo manje glasova, prije svega, zbog toga što se život u opštinama u kojima su vladale konstantno pogoršavao posebno u istočnim krajevima Republike Srpske, Bosansko-Podrinjskom kantonu kao i kantonima Zapadne Bosne (Unsko Sanski i Livanjski kanton). Na lokalnim izborima 2000. godine osjećala se euforija pobjede nacionalnih stranaka, koje su tada osvojile većinu broja glasova, dok je na ovim izborima, a posebno u RS, prisutan rast podrške opozicionim partijama SNSD i SP a u FBiH SDP-u. Veliki broj razočaranih birača od prošlih do sadašnjih izbora svoje razočarenje u nacionalne stranke i politiku nacionalnih stranaka i njihovih satelita će pokazati povećanom apstinecijom i nezainteresovanošću koja bi mogla biti ispod 50% ukupne izlaznosti na izbore.Na prošlim lokalnim izborima došlo je do ponovne afirmacije nacionalnih stranaka posebno SDS-a u RS (Republika Srpska) zbog tadašnjeg potkopavanja koalicije »Sloga« sa strane vlade RS, koju je tada predvodio Milorad Dodik.
Na ovim izborima opozicione stranke su u pojedinim opštinama RS nastupile zajedno, što je od građana pozdravljeno i u takvim opštinama će vjerovatno donijeti dobre rezultate i učinke za budućnost. Nastanku i jačanju opozicionog bloka doprinos je dala SP, koja je svojom realnom i umjerenom politikom rukovođena isprofilisanim osjećajem za potrebe građana potpomogla objedinjavanju opozicije. Nažalost, vrh SNSD je bio ohrabren velikom podrškom, koju je dobio na poslednjim opštim izborima i nije adekvatno procijenio koliko bi na ovim izborima bio važan homogen nastup opozicije.
Međunarodni institut IFIMES smatra, da do izbora ima još nekoliko dana i da još uvijek postoji izvjesna mogućnost da se u pojedinim opštinama u RS objedine političke snage opozicije oko kandidata za načelnike opština kao što su: Mrkonjić Grad, Prijedor, Bijeljina, Lopare, Foča/Srbinje, Nevesinje, Doboj, Bosanski/Srpski Brod... Za takav potez istorijsku odgovornost nosi lider SNSD Milorad Dodik, koji bi takav potez mogao da povuče u dogovoru sa ostalim liderima opozicije.
Međunarodni institut IFIMES smatra, da je lider SNSD Milorad Dodik spreman učiniti odlučujući potez pred lokalne izbore i povezati se čvršće sa strankama iz »Povelje za budućnost«, a posebno SP, kojoj popularnost u poslednje vrijeme konstatno raste. Tim potezom Milorad Dodik postao bi važna istorijska ličnost, koja bi uvažavajući političku realnost, a ona je potreba šire saradnje naprednih demokratskih političkih snaga prepoznatih u partnerstvu »Povelje za budućnost« (SNSD, SP, DNS). U suprotnom bi značilo, da je definitivno i trajno uništio demokratski blok iz kojeg je ponikao te se stavio u službu politike SDS-a i drugih nacionalnih partija koje nemaju političku budućnost kao ni oni koji sa njima na bilo koji način rade ili sarađuju. Saradnja sa SDS-om, koji je gubljenjem naziva gradova sa predznakom srpski izgubio svoju najvažniju političku bitku, predstavlja uvod u potpuno ukidanje Republike Srpske, u čemu bi Milorad Dodik takvom saradnjom ubrzao njeno ukidanje. Saradnja sa SDS-om bila bi za Milorada Dodika i SNSD uvod za debakl na narednim parlamentarnim izborima u RS i BiH.
Međunarodni institut IFIMES uočava, da su vjerske zajednice u BiH ponovno aktivne u nastojanju da u kontaktu sa vjernicima preporuče podršku nacionalnim strankama što kod građana, koji se već duže vrijeme pomjeraju ka opozicionim partijama izaziva podozrenje, a vjerskim zajednicama slabi kredibilitet, jer bi i one same u ovom vremenu načinile odlučujući doprinos sveopštoj normalizaciji života na ovim prostorima. Paradoks je, da su vjerske zajednice davale skoro bezrezervnu podršku nacionalnim strankama, koje im nisu uzvraćale niti su riješile za njih najvažnija pitanja, a to je povratak imovine vjerskim zajednicama. Izuzetak je jedino Brčko Distrikt BiH, koji je vratio najveći dio imovine vjerskim zajednicama, a tamo su na vlasti poslednje četiri godine SP, SDP...
Nastup predsjedavajućeg Predsjedništva BiH Sulejmana Tihića na 59. redovnom zasjedanju Generalne skupštine UN-a u New Yorku, u kojem je pozivao međunarodnu (svjetsku) zajednicu da administrativnim putem (nametanjem) promjeni ustav BiH, očigledno nije bio bez saglasnosti ostala dva člana Predsjedništva BiH. Takav nastup je u javnosti i pred UN-om pokazuje, da se ne može nastupati bez usaglašenog stava Predsjedništva BiH što otvara mogućnost da je Tihiću Borislav Paravac, kao predstavnik SDS-a u Predsjedništvu BiH, dao saglasnost čime je potvrđena koalicija SDS-a i SDA na štetu građana RS i BiH. SDS i SDA su postigli koaliciju na mnogim lokalnim nivoima za izbor načelnika opština na predstojećim lokalnim izborima kao što su u Bosanskoj/Kozarskoj Dubici, Tesliću, Doboju, Loparama.
HDZBiH je u okviru Hrvatskog bloka partija na putu da potpuno odvoji politički uticaj Hercegovine od Sarajeva i tako zaobilaznim putem dođe do Hrvatske samouprave u BiH. U tom projektu HDZ BiH ima perfidnu podršku i patronat hrvatskog premijera dr. Ive Sanadera. Hrvatski premijer dr. Sanader taj projekat želi izvesti potpuno sofisticirano čemu mu u korist idu učestali incidenti u morskom graničnom pojasu sa Slovenijom. Slanje hrvatskih ribarskih čamaca (ribarica), po svemu sudeći, dogovoreno je tajnim dogovorom hrvatskog premijera dr. Sanadera sa liderom Slovenske demokratske stranke (SDS) Janezom Janšom. Prema tom dogovoru redovno se šalju hrvatski ribarski čamci (ribarice) u Piranski zaliv te tako izazivaju incidenti u morskom graničnom području, kojima bi se pokušala, pred predstojeće parlamentarne izbore u Sloveniji, diskreditirati sadašnja slovenačka vladajuća koalicija (na čelu sa LDS-Liberalni demokrati Slovenije) postižući tako za Sanadera istovremeno dva cilja: odvraćanje pozornosti od dešavanja u Hercegovini (postepenog ostvarivanja hrvatske samouprave) i omogućavanje eventualnog dolaska Janeza Janše na vlast u Sloveniji, ostvarivarujući mogućnost da se na takav način dođe do dijelova slovenačkog teritorija.
RAZISKAVA JAVNOG MNJENJA
Podaci o uzorku:
• Uzorak: slučajan troetapni
• Veličina uzorka: 888 ispitanika (punoljetni građani oba pola)
• Metodologija: telefonska anketa
• Period: 27.09.2004
• Stepen pouzdanosti: 95%
• Kontrola: na 10% uzorka
• Standardna devijacija: +/-3
• Teritorija: Republika Srpska
Za koga će te glasati/glasovati na predstojećim lokalnim izborima u BiH 2. oktobra/listopada 2004?
SNSD ~ 17,10%
SDS ~ 14,30%
SP ~ 11,30%
PDP ~ 2,40%
OSTALE STRANKE ~ 7,60%
NEĆU GLASATI ~ 47,30%
Podaci o uzorku:
• Uzorak: slučajan troetapni
• Veličina uzorka: 911 ispitanika (punoljetni građani oba pola)
• Metodologija: telefonska anketa
• Period: 27.09.2004
• Stepen pouzdanosti: 95%
• Kontrola: na 10% uzorka
• Standardna devijacija: +/-3
• Teritorija: Federacija BiH
Za koga će te glasati/glasovati na predstojećim lokalnim izborima u BiH 2. oktobra/listopada 2004?
SDA ~ 18,30%
SDP ~ 11,60%
SzBiH ~ 4,30%
HDZ ~ 8,20%
OSTALE STRANKE ~ 11,40%
NEĆU GLASATI ~ 46,20%
Podaci o uzorku:
• Uzorak: slučajan troetapni
• Veličina uzorka: 242 ispitanika (punoljetni građani oba pola)
• Metodologija: telefonska anketa
• Period: 27.09.2004
• Stepen pouzdanosti: 95%
• Kontrola: na 10% uzorka
• Standardna devijacija: +/-3
• Teritorija: Brčko Distrikt BiH
Za koga će te glasati/glasovati na predstojećim lokalnim izborima u BiH 2. oktobra/listopada 2004?
SDP ~ 16,20%
SP ~ 13,80%
SDS ~ 11,40%
SDA ~ 9,80%
HDZ ~ 5,50%
OSTALE STRANKE ~ 6,20%
NEĆU GLASATI ~ 37,10%
